Hồng là loại cây sống ở vùng ôn đới nên khi du nhập vào Việt Nam nó sinh trưởng và phát triển chủ yếu ở những khu vực có khí hậu mát mẻ quanh năm. Cây hồng đã có mặt ở Đà Lạt (Lâm Đồng) từ lâu, nhưng trước đây người dân chủ yếu thu hoạch hồng chín để bán, làm mứt hoặc sấy khô. Nhưng khoảng chục năm trở lại đây, người ta chuyển hướng sang thu hoạch hồng khi quả vừa già đang chuyển dần sang màu vàng nhạt. Và từ đó, người Đà Lạt có thêm một đặc sản mới với tên gọi rất dân dã nhưng không kém phần hấp dẫn – hồng giòn.
Hồng giòn Đà Lạt có vị ngọt ngọt, thơm thơm, khi chẻ ra những miếng vừa ăn, cho vào miệng nhai nghe dòn rôm rốp.
Trời đất không những ưu ái cho Đà Lạt một khí hậu đặc biệt mà còn ban tặng cho nơi đây những sản vật tuyệt vời. Không kì công chăm sóc, không kén chọn nơi trồng, không ngại gió sợ mưa, cây hồng lớn lên như một sự dĩ nhiên của tạo hóa. Chỉ là loại cây trồng xen nhưng mỗi năm cứ vào tháng 7 cho tới tháng 11 khắp các chợ lớn nhỏ trong thành phố nơi đâu cũng ngập tràn hồng. Hồng có trên gánh hàng rong của bà mẹ Đà Lạt, trên sạp trái cây của chị em tiểu thương, trên những con đường tới chùa Tàu hay các villa nghỉ dưỡng.
Ngày nay khi diện tích hồng đang dần bị thu hẹp do hiệu quả kinh tế không cao bằng những loại cây trồng khác nhưng nếu muốn tận mắt chứng kiến những vườn hồng mà không phải đi quá xa nội thành, khách du lịch có thể tới thăm những khu vườn ở khu vự gần Dinh III Bảo Đại, hay chạy xe khoảng 5km theo hướng Đông Nam tới đèo mang tên loài hoa Mimosa. Tuy quy mô không lớn lắm, nhưng những vườn hồng ở đây cũng đủ để du khách ngắm nghía những cây hồng trĩu quả, chụp hình kỷ niệm, ăn thử và mua về làm quà.
Mùa thu, những vườn hồng nhuốm trọn một màu vàng. Phải tới tận nơi, tiếp xúc với những chủ vườn thân thiện, chứng kiến quy trình hái hồng mới cảm nhận hết tinh tuý của loại quà dân dã này.
Xem thêm: Trà Đà Lạt thơm ngon
Thường thì hồng được người dân hái thủ công từ trên cây, sau đó các mẹ các chị cẩn thận lựa từng trái hồng, những quả bị trầy xước sẽ được bán cho các cơ sở làm hồng khô, còn những quả lành lặn sẽ được đem ủ làm hồng giòn.
Cũng như một số loại đặc sản khác, cây hồng bén duyên với Đà Lạt ban đầu cũng nhờ vào bàn tay người Pháp đem đến vùng đất này vào những năm đầu thế kỷ 20. Thuở khai sinh, hồng Đà Lạt được trồng không nhiều. Thường thì mỗi gia đình chỉ trồng trong khuôn viên quanh nhà vài ba cây để ăn quả. Rồi nhu cầu tiêu thụ vượt ra khỏi xứ lạnh vươn tới những vùng đất mới. Khi ấy giá hồng tăng mạnh. Chỉ với tour Đà Lạt 3 ngày giá tốt là bạn đã có thể mua vài kg hồng giòn về làm quà cho người thân rồi.
Sau thập niên 90 của thế kỷ trước, hồng Đà Lạt được mở rộng ra cả nghìn héc ta, tập trung phần lớn ở các xã vùng ven như Xuân Trường, Xuân Thọ, Tà Nung, phường 3, phường 7, rồi vươn tới huyện Lạc Dương, một phần của huyện Đơn Dương. Thời gian này, người Đà Lạt trồng hồng để bán mua vàng cất trữ. Một cây hồng trưởng thành mỗi vụ có thể cho gia chủ thu về 2 triệu đồng không phải là chuyện hiếm gặp.
Bạn Hoàng Nguyễn Minh Thi, khách du lịch chia sẻ: Mình cũng vừa mua được rất nhiều hồng giòn trong chợ Đà lạt đem về làm quà cho gia đình và bạn bè. Tùy vào loại hồng có hạt hay không hạt mà giá bán mỗi ký hồng dao động từ 10.000 tới 20.000đ/kg. Giá cũng khá rẻ nên mình “lượm” luôn hai bịch gần 10 ký, tha hồ làm quà lại đáp ứng đủ các tiêu chí tươi, ngon, bổ, rẻ.
Có những ngày Đà Lạt sùng sục đổ mưa, các chị, các cô vẫn kiên trì ngồi bên những quả hồng chín mọng, căng cứng, thơm lừng đem theo hy vọng sẽ có nhiều khách dừng chân ghé qua mua hồng của mình làm quà cho gia đình, người thân.
Chị Hải, một người đã “chiếm chỗ” dưới chân đèo Prenn bán hồng 3 năm nay cho biết, giá bán tại vườn rất rẻ nên gia đình chị phải tự hái hồng, ủ chín đem ra bán dạo cho du khách mới hy vọng được giá cao.
Xem món bánh tráng nướng Đà Lạt Ở Đây
Mùa thu, đến thành phố Đà Lạt, lãng đãng bước chân dạo quanh chợ Đà Lạt, cái cảm giác gió se lạnh phảng phất trên vai, dư vị của cơn mưa ngọt lành đêm qua như còn đọng lại đôi chút. Nhấm nháp miếng hồng giòn, mọi điều như tan biến, chỉ còn vị ngọt ngào của Đà Lạt mùa thu.